Brátt kyrningahvítblæði (AML): hvað það er, einkenni og meðferð
Efni.
- Helstu einkenni
- Greining og flokkun
- Hvernig meðferðinni er háttað
- 1. Lyfjameðferð
- 2. Geislameðferð
- 3. Beinmergsígræðsla
- 4. Markmeðferð og ónæmismeðferð
- 5. T-Cell genameðferð bíls
Bráð kyrningahvítblæði, einnig þekkt sem AML, er tegund krabbameins sem hefur áhrif á blóðkorn og byrjar í beinmerg, sem er líffærið sem ber ábyrgð á framleiðslu blóðkorna. Þessi tegund krabbameins hefur meiri líkur á lækningu þegar það greinist á upphafsstigi, þegar enn er ekki meinvörp og veldur einkennum eins og þyngdartapi og bólgu í tungum og kviði, til dæmis.
Bráð kyrningahvítblæði fjölgar mjög hratt og getur gerst hjá fólki á öllum aldri, þó er það tíðara hjá fullorðnum þar sem krabbameinsfrumur safnast fyrir í beinmerg og losna í blóðrásina, þangað sem þær eru sendar til annarra líffæra, svo sem lifrar. , milta eða miðtaugakerfi, þar sem þeir halda áfram að vaxa og þroskast.
Meðferð við bráðu kyrningahvítblæði er hægt að gera á krabbameinssjúkrahúsinu og það er mjög ákaflega fyrstu 2 mánuðina og að minnsta kosti 1 ár í viðbót er nauðsynlegt til að lækna sjúkdóminn.
Helstu einkenni
Algengustu einkenni bráðrar kyrningahvítblæði eru ma:
- Blóðleysi, sem einkennist af lækkun á magni blóðrauða;
- Tilfinning um veikleika og almennt vanlíðan;
- Bleiki og höfuðverkur sem stafar af blóðleysi;
- Tíð blæðing sem einkennist af auðveldum nefblæðingum og aukinni tíðablæðingu;
- Tilkoma stórra mar jafnvel í litlum höggum;
- Tap á matarlyst og þyngdartapi án ástæðu;
- Bólgin og sársaukafull tunga, sérstaklega í hálsi og nára;
- Tíðar sýkingar;
- Verkir í beinum og liðum;
- Hiti;
- Mæði og hósti;
- Ýktur nætursviti, sem kemst í blaut föt;
- Óþægindi í kviðarholi af völdum þrota í lifur og milta.
Bráð kyrningahvítblæði er tegund krabbameins í blóði sem oftast hefur áhrif á fullorðna og greining þess er hægt að gera eftir blóðprufur, stungu í mjóbaki og vefjasýni úr beinmerg.
Greining og flokkun
Greining á bráðu kyrningahvítblæði er byggð á einkennunum sem viðkomandi hefur sett fram og niðurstöðum rannsókna, svo sem blóðtalningu, beinmergsgreiningu og sameinda- og ónæmis-efnafræðilegum prófum. Með blóðtalningu er mögulegt að fylgjast með lækkun á magni hvítra blóðkorna, tilvist óþroskaðra hvítra blóðkorna og minna magn af rauðum blóðkornum og blóðflögum. Til að staðfesta greininguna er mikilvægt að mergmyndin sé gerð, þar sem hún er gerð úr götun og söfnun beinmergs sýnis, sem er greind á rannsóknarstofu. Skilja hvernig mergmyndin er gerð.
Til að bera kennsl á tegund bráða kyrningahvítblæðis er mikilvægt að sameinda- og ónæmis-efnafræðileg próf séu gerð til að greina einkenni þeirra frumna sem finnast í blóði sem eru einkennandi fyrir sjúkdóminn, þessar upplýsingar eru mikilvægar til að ákvarða horfur sjúkdómsins og fyrir lækni til að gefa til kynna viðeigandi meðferð.
Þegar tegund AML hefur verið greind getur læknirinn ákvarðað horfur og ákvarðað líkurnar á lækningu. AML er hægt að flokka í nokkrar undirgerðir, sem eru:
Tegundir kyrningahvítblæði | Spá um sjúkdóminn |
M0 - Ógreint hvítblæði | Leitt |
M1 - Brátt kyrningahvítblæði án aðgreiningar | Meðaltal |
M2 - Brátt kyrningahvítblæði með aðgreiningu | Góður |
M3 - Promyelocytic hvítblæði | Meðaltal |
M4 - Myelomonocytic hvítblæði | Góður |
M5 - Blóðfrumuhvítblæði | Meðaltal |
M6 - Erythroleukemia | Leitt |
M7 - Megakaryocytic hvítblæði | Leitt |
Hvernig meðferðinni er háttað
Meðferð við bráðu kyrningahvítblæði (AML) þarf að vera tilgreind af krabbameinslækni eða blóðmeinafræðingi og hægt er að framkvæma hana með nokkrum aðferðum, svo sem lyfjameðferð, lyfjum eða beinmergsígræðslu:
1. Lyfjameðferð
Meðferð við bráðu kyrningahvítblæði byrjar með tegund krabbameinslyfjameðferðar sem kallast framköllun og miðar að því að krabbamein sé gefið eftir, það þýðir að fækka veikum frumum þar til þær greinast ekki í blóðrannsóknum eða í mergsýki, sem er rannsókn á blóði sem safnað er beint frá beinmerg.
Þessi tegund meðferðar er gefin til kynna af blóðmeinafræðingnum, er framkvæmd á göngudeild sjúkrahúss og er framkvæmd með því að nota lyf beint í æð, í gegnum legg sem er staðsettur á hægri hlið brjóstsins og kallast port-a- cath eða með aðgangi í æð á handleggnum.
Í flestum tilfellum bráðrar kyrningahvítblæðis mælir læknirinn með því að viðkomandi fái sett af ýmsum lyfjum, kölluð samskiptareglur, sem byggjast aðallega á notkun lyfja eins og til dæmis cýtarabín og idarúbicín. Þessar samskiptareglur eru gerðar í áföngum, með dögum í mikilli meðferð og í nokkra daga hvíld, sem gerir líkama viðkomandi kleift að jafna sig og hversu oft þarf að gera fer eftir alvarleika AML.
Sum algengustu lyfin til að meðhöndla þessa tegund af hvítblæði geta verið:
Cladribine | Etópósíð | Decitabine |
Cytarabine | Azasítidín | Mitoxantrone |
Daunorubicin | Thioguanine | Idarubicin |
Fludarabine | Hydroxyurea | Metótrexat |
Læknirinn gæti einnig mælt með notkun barkstera, svo sem prednison eða dexametasón, sem hluti af meðferðaraðferðum við bráðu kyrningahvítblæði. Sumar rannsóknir eru þróaðar þannig að ný lyf eins og capecitabine, lomustine og guadecitabine eru einnig notuð til að meðhöndla þennan sjúkdóm.
Að auki, eftir að sjúkdómurinn er hættur með krabbameinslyfjameðferð, getur læknirinn bent á nýjar tegundir meðferðar, sem kallast samþjöppun, sem þjónar til að tryggja að krabbameinsfrumunum hafi öllum verið eytt úr líkamanum. Þessa samþjöppun er hægt að gera með háskammta lyfjameðferð og beinmergsígræðslu.
Meðferð við bráðu kyrningahvítblæði með krabbameinslyfjameðferð dregur úr magni hvítra blóðkorna í blóði, sem eru varnarfrumur líkamans, og viðkomandi hefur lítið ónæmi og gerir þær næmari fyrir sýkingum. Þess vegna þarf einstaklingurinn í sumum tilfellum að leggjast inn á sjúkrahús meðan á meðferð stendur og verður að nota sýklalyf, veirueyðandi og sveppalyf til að koma í veg fyrir að smit komi upp. Og samt er algengt að önnur einkenni komi fram, svo sem hárlos, bólga í líkama og húð með blettum. Lærðu um aðrar aukaverkanir krabbameinslyfjameðferðar.
2. Geislameðferð
Geislameðferð er tegund meðferðar sem notar vél sem sendir frá sér geislun í líkamann til að drepa krabbameinsfrumur, þó er þessi meðferð ekki mikið notuð við bráða kyrningahvítblæði og er aðeins beitt í þeim tilvikum þar sem sjúkdómurinn hefur dreifst til annarra líffæra, svo sem heila og eistu, til að nota fyrir beinmergsígræðslu eða til að létta sársauka á beinsvæði sem hvítblæði hefur ráðist á.
Áður en geislameðferð hefst leggur læknirinn fram áætlun og kannar myndir af tölvusneiðmyndinni þannig að nákvæm staðsetning þar sem geislun verður að nást í líkamanum sé skilgreind og síðan eru merktar á húðina, með tilteknum penna, til að gefðu til kynna rétta stöðu á geislameðferðavélinni og þannig að allar lotur séu alltaf á merkta staðnum.
Eins og krabbameinslyfjameðferð getur þessi meðferð einnig haft í för með sér aukaverkanir, svo sem þreytu, lystarleysi, ógleði, hálsbólgu og húðbreytingum sem líkjast sólbruna. Lærðu meira um þá aðgát sem ætti að vera við geislameðferð.
3. Beinmergsígræðsla
Beinmergsígræðsla er tegund blóðgjafar gerðar úr blóðmyndandi stofnfrumum sem teknar eru beint úr beinmerg samhæfs gjafa, annaðhvort með blóðpípuaðgerð frá mjöðm eða með sársauka, sem er vél sem aðskilur blóðstofnfrumurnar í gegnum legg í æð.
Þessi tegund ígræðslu er venjulega gerð eftir að stórir skammtar af krabbameinslyfjameðferð eða geislameðferð hafa verið gerðir og aðeins eftir að krabbameinsfrumur greindust ekki í prófunum. Það eru nokkrar tegundir ígræðslu, svo sem einsleitar og ósamgenar, og vísbendingin er gerð af blóðmeinafræðingnum í samræmi við einkenni bráða kyrningahvítblæði viðkomandi. Sjá meira um hvernig beinmergsígræðsla er gerð og mismunandi gerðir.
4. Markmeðferð og ónæmismeðferð
Markviss meðferð er sú tegund meðferðar sem notar lyf sem ráðast á frumur sem eru veikar með hvítblæði með sérstökum erfðabreytingum og valda færri aukaverkunum en lyfjameðferð. Sum þessara lyfja sem notuð eru eru:
- FLT3 hemlar: ætlað fólki með brátt kyrningahvítblæði með stökkbreytingu í geninuFLT3 og sum þessara lyfja eru midostaurin og gilteritinib, enn ekki samþykkt til notkunar í Brasilíu;
- HDI hemlar: ráðlagt af lækninum til notkunar hjá fólki með hvítblæði með stökkbreytingu á genumIDH1 eðaIDH2, sem koma í veg fyrir rétta þroska blóðkorna. HDI hemlar, svo sem enasidenib og ivosidenib, geta hjálpað hvítblæðisfrumum að þroskast til eðlilegra blóðkorna.
Að auki eru önnur lyf sem virka á tiltekin gen einnig nú þegar notuð sem hemlar BCL-2 gensins, svo sem venetoclax, til dæmis. Hins vegar eru önnur nútíma úrræði byggð á því að hjálpa ónæmiskerfinu að berjast við hvítblæðisfrumur, þekktar sem ónæmismeðferð, einnig mjög mælt með blóðmeinafræðingum.
Einstofna mótefni eru lyf við ónæmismeðferð sem eru búin til sem prótein í ónæmiskerfinu sem virka með því að festa sig við vegg AML frumna og eyðileggja þau síðan. Gemtuzumab er tegund lyfja sem læknar mæla mjög með til að meðhöndla þessa tegund hvítblæðis.
5. T-Cell genameðferð bíls
Erfðameðferð með T-frumu tækni er meðferðarúrræði fyrir fólk með bráða kyrningahvítblæði sem samanstendur af því að fjarlægja frumur úr ónæmiskerfinu, þekktar sem T frumur, úr líkama einstaklingsins og senda þær síðan á rannsóknarstofu. Á rannsóknarstofunni er þessum frumum breytt og efni sem kallast CAR eru kynnt til að geta ráðist á krabbameinsfrumur.
Eftir að hafa verið meðhöndluð á rannsóknarstofu er skipt út T-frumum hjá einstaklingnum með hvítblæði þannig að þær, með breytingum, eyðileggja frumurnar sem eru veikar fyrir krabbameini. Þessi tegund af meðferð er enn í rannsókn og er ekki í boði hjá SUS. Skoðaðu meira hvernig T-frumumeðferð er gerð og hvað er hægt að meðhöndla.
Sjá einnig myndband um hvernig hægt er að draga úr áhrifum krabbameinsmeðferðar: